Formy fosforu w glebach industrioziemnych w zależności od składu gatunkowego nasadzeń i właściwości substratu glebowego




Formy fosforu w glebach industrioziemnych w zależności od składu gatunkowego nasadzeń i właściwości substratu glebowego


Projekt finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 18, Numer grantu: 2018/31/B/ST10/01626 Wartość projektu: 262890 zł Termin realizacji: czerwiec 2019 – czerwiec 2021

Fosfor (P) jest pierwiastkiem, który często występuje w glebach w niewystarczających stężeniach lub występuje w formach dla roślin niedostępnych. Jednakże niektóre gatunki roślin znane są ze swojej zdolności do wzrostu nawet na gruntach cechujących się znacznym niedoborem składników odżywczych (w tym fosforu). Rośliny te mogą przekształcać niedostępne formy P w formy bardziej dostępne i w ten sposób pozytywnie wpływać na produktywność zalesionych obszarów. Celem projektu jest ocena, w jaki sposób gatunki drzew powszechnie używane do zalesiania obszarów poprzemysłowych wpływają na dostępność fosforu glebowego. Badane są dwie grupy gatunków - gatunki wiążące N atmosferyczny – robinia akacjowa (Robinia pseudacacia) i olsza czarna (Alnus glutinosa) – oraz gatunki, które nie wiążą atmosferycznego N, ale są dobrze przystosowane do wzrostu na glebach ubogich w składniki odżywcze – reprezentowane przez sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris) i brzozę brodawkowatą (Betula pendula). Wpływ drzew na formy fosforu w glebie jest oceniany poprzez pomiar zawartości P uwalnianego przez różne ekstrahenty i frakcjonowanie fosforu organicznego. Ponadto oznaczane są aktywności enzymów glebowych biorących udział w przemianach fosforu – fosfatazy kwaśnej, fosfatazy zasadowej oraz pirofosfatazy kwaśnej. Badania uzupełniają oznaczenia fosforu zawartego w biomasie mikrobiologicznej a także podstawowych właściwości mikrobiologicznych badanych gleb tj. tempa respiracji podstawowej oraz biomasy mikrobiologicznej. Ponieważ zawartość P i jego dostępność jest w dużej mierze uzależniona od właściwości gleb w projekcie uwzględniono różne rodzaje substratów budujących rekultywowane nieużytki - popioły lotne, jałowe piaski czwartorzędowe oraz iły. Próbki gleb do badań pobrane zostały na czterech obiektach – w wyrobisku kopalni piasków Szczakowa, na składowisku popiołów lotnych Lubień (okolice Bełchatowa) oraz na zwałowiskach w Turoszowie, Piasecznie i Bełchatowie. Każdy z wymienionych substratów cechuje się właściwościami mogącymi istotnie wpływać na formy i dostępność fosforu (niekorzystny odczyn, niedobór składników odżywczych, niekorzystne warunki powietrzno-wodne). Uwzględnienie substratów o różnych właściwościach pozwoli ocenić jak istotny jest wpływ gatunków drzew na dostępność P w glebach pogórniczych i czy wpływ ten jest podobny dla różnych substratów glebowych.