W Polsce w ostatnich latach na wielką skalę występowały pożary odpadów na
składowiskach, magazynach oraz w instalacjach przetwarzania odpadów, a także w
obiektach o nieuregulowanym statusie. Zgodnie z danymi udostępnianymi przez GUS
w ostatnich 5 latach corocznie występowało ponad 110 takich zdarzeń. Pomimo
wprowadzenia dodatkowych regulacji prawnych w 2019 r. w zakresie ochrony
przeciw-pożarowej, w instalacjach odpadów nadal dochodzi do pożarów odpadów. Tak liczne i wielkie pożary
składowisk i innych obiektów gospodarki odpadami są bezprecedensowe na skalę
światową i do tej pory nie prowadzono badań nad wpływem takich zdarzeń na
środowisko i klimat. W trakcie procesu niekontrolowanego spalania
odpadów emitowane są do powietrza, wód i gleb toksyczne substancje, a z
pozostałości po spalaniu nadal mogą być
wymywane różnorodne związki do środowiska. W zależności od intensywność
pożaru, która determinuje wysokość wyniesienia gazów i pyłów odziaływanie
takiego zdarzenia może mieć charakter lokalny,
regionalny lub nawet transgraniczny.
Cele i zakres
projektu są następujące:
1) dokonanie szczegółowej
inwentaryzacji pożarów odpadów,
2) opracowanie
metodyki klasyfikacji i klasteryzacji pożarów odpadów oraz wytypowanie kilku reprezentatywnych
pogorzelisk do szczegółowych badań i analiz,
3) badanie
zanieczyszczeń gleb w miejscach i wokół miejsc wybranych pożarów oraz badanie wymywalności pozostałości odpadów po pożarach,
4) określenie
wskaźników emisji gazowych i pyłowych ze spalania odpadów w warunkach
niekontrolowanych na specjalnie skonstruowanym stanowisku badawczym.
W ramach projektu
zostanie m.in. zbudowane stanowisko laboratoryjne do badań procesu otwartego
spalania próbek odpadów, analogicznych do tych odpadów, które uległy spaleniu w
pożarach. Wykonane zostaną pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza, a także
badania termicznej destrukcji zanieczyszczeń w warunkach częściowo
kontrolowanych. Przewiduje się wykonanie pomiarów stężeń kilkudziesięciu
substancji zanieczyszczających powietrze i niektórych gazów cieplarnianych,
spodziewanych w gazach odlotowych z tego procesu. W pomiarach zostaną
wykorzystane zestawy automatycznych analizatorów gazów odlotowych GASMET DX
4000, Lancom II i JUM OVF-300, a także specjalnie skonstruowane zestawy do
poboru mikropróbek do oznaczeń wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych (WWA). W efekcie badań powinny zostać wyznaczone
wskaźniki unosu/emisji dla substancji zanieczyszczających oraz zaplanowany
zakres dalszych, bardziej kompleksowych badań możliwych do realizacji i
uwzględnienia we wnioskach o kolejne projekty badawcze.